หลังจากห่างหายกันไปนานพอสมควร ด้วยหลายเหตุผลรวมถึงเหตุการณ์ที่เรียกว่าเป็นประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติก็ว่าได้ คือการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ก็ขอทุก ๆ ท่านปลอดภัยและป้องกัน ตามมาตรการป้องกัน กันนะครับ
            กลับมาว่าด้วยเรื่อง วิทยุสื่อสารของเรากันต่อ บทความในปีนี้ก็จะขอนำเสนอเกี่ยวกับเครื่องมือวัดค่าต่างของวิทยุสื่อสารในเบื้องต้น ทั้งทางภาครับและภาคส่ง ตั้งแต่เครืองมือวัดพื้นฐาน ไปจนเครื่องมือระดับแลปมาตรฐานกันเลยทีเดียว ในตอนนี้เรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับเครื่องมือทางภาคส่งกันก่อน(อันนี้จริง ๆ น่าจะสำคัญสุดนะ ++!!)  เจ้าเครื่องมือตรวจเช็คกำลังส่งพื้นฐานตัวแรกเลยที่ผู้ใช้งานวิทยุสื่อสารควรมีติดบ้านไว้ก็คือ ..

VSWR METER

            เมื่อเรากดปุ่ม ส่งสัญญาณหรือ PTT เสียงพูดของเรา หรือสัญญาณใด ๆ ก็ตามรอบตัวเรา จะถูกเปลี่ยนเป็นคลื่นวิทยุ และวิ่งไปตามอากาศ ด้วยความเร็วสูง
                  คลื่นวิทยุบางส่วนเดินทางถึงสายอากาศและแพร่กระจายออกไป และบางส่วนก็ถูกเปลี่ยนเป็นความร้อนไปในสายนำสัญญาณหรือขั้วข้อต่อ ต่าง ๆ  หรือเราเรียกค่าสูญเสีย โดยทั่วไปแล้วการส่งสัญญาณออกไปที่สายอากาศจะมีการสะท้อนกลับเข้ามาทางสายนำสัญญาณ และสะท้อนกลับไปที่เครื่องวิทยุอีกครั้ง การสะท้อนไปมาของสัญญาณระหว่างเครื่องวิทยุและสายอากาศโดยมีสายนำสัญญาณเป็นตัวเชื่อมนี้ เราเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า STANDING WAVE RATIO นั่นเอง เราจึงต้องมีเครื่องมือวัด ที่มีความสารถในการวัดค่าความสูญเสียที่เกิดขึ้น ซึ่งก็คือ SWR METER
            การใช้งานคือ นำเครื่อง SWR METER มาต่อระหว่าง เครื่องวิทยุ และ สายอากาศ SWR METER จะนำค่าทั้ง 2 มารวมกันและให้ผลลัพธ์เป็นค่าตัวเลข VSWR ซึ่งถ้าค่าตัวเลขยิ่งน้อยก็ยิ่งดี หมายความว่ามีค่าสะท้อนกลับมาที่ตัวเครื่องวิทยุน้อย ซึ่งก็คือเกิดค่าสูญเสียภายในสายอากาศและสายนำสัญญาณน้อยนั่นเอง  ค่า VSWR ที่ดีที่สุดคือค่าใกล้เคียง VSWR 1: 1.0 และไม่ควรเกิน 1:1.6 ขึ้นไป

            เพราะฉะนั้น จุดประสงค์ในการเช็ค VSWR ก็เพื่อ ตรวจเช็คความผิดพลาดระหว่าง สายนำสัญญาณ และสายอากาศ นั่นเอง และยังใช้ในการเช็คว่าสายอากาศที่เราใช้งานอยู่ทุก ๆ วันนั้นมัน แมท หรือ เข้ากันได้ กับความถี่และสายนำสัญญาณที่เราใช้งานอยู่มากน้อยเท่าไร ซึ่งเมื่อเช็คแล้วค่า VSWR ที่ได้เกินค่ามาตรฐานที่ตั้งไว้(ไม่ควรเกิน 1:1.6 ) ก็ควรจะรีบจัดการแก้ไข เพราะเมื่อใช้งานไปนาน ๆ อาจส่งผลให้ตัวเครื่องเกิดความเสียหายกับภาคกำลังส่งหรือ PA ได้ แต่เมื่อเช็คแล้วได้ค่าปรกติ เราก็สามารถ ว.6 กับเพื่อน ๆ สมาชิกได้อย่างสบายใจ.

DUMMY LOAD

         ดัมมี่โหลด ( Dummy Load ) เป็นอุปกรณ์ชนิดหนึ่งที่เรานำมาใช้แทนสายอากาศเพื่อทดสอบในเวลาที่เราต้องการปรับแต่งวิทยุสื่อสารในภาคส่งสัญญาณ เพื่อป้องกันไม่ให้สัญญาณวิทยุแพร่กระจายออกไปรบกวนสถานีอื่น ๆ ที่บังเอิญใช้งานอยู่ในช่องที่เราทดสอบนั่นเอง

            การใช้งาน ดัมมี่โหลด สิ่งที่ต้องคำนึงถึงมีอยู่ 3 อย่างหลัก ๆ ก็คือ

• อัตราทนกำลังสูงสุดของดัมมี่โหลด ซึ่งจะมีบอกไว้ที่ตัวถังและไม่ควรเกินค่าที่แจ้งไว้
• ช่วงความถี่ที่ใช้งานในการนำมาทดสอบ เราต้องเลือกใช้งานให้เหมาะสมกับค่าที่แจ้งไว้ที่ตัวถัง
• ค่าอิมพีแดนซ์ของดัมมี่โหลด ซึ่งโดยปรกติจะมีค่าเท่ากับกับ เครื่องวิทยุสื่อสารอยู่แล้สที่ 50 โอหม์        

เครื่องวัดความเข้มสนามไฟฟ้า ( FIELD STRENGTH METER )

            อุปกรณ์ชนิดนี้ใช้ในการทดสอบสายอากาศเท่านั้น และมีการนำมาใช้งานกันไม่มากนัก เพราะไม่สามารถมองเป็นเป็นรูปธรรมได้โดยชัดเจน แต่สามารถคาดคะเน และวิเคราะห์ถึงรูปแบบของคลื่นวิทยุ หรือ patterns การแพร่กระจายของสัญญาณวิทยุได้ดีพอสมควร ซึ่งในบางกรณีเราทดสอบสายอากาศด้วยเครื่องมือต่าง ๆ ปรากฏว่า ค่าต่าง ๆ ที่ออกมาไม่มีปัญหาเลย แต่ทำไมเรายังรู้สึก หรือติดต่อคู่สถานีอื่น ๆ ยังไม่ได้ดีเท่าที่ควรจะเป็น นั่นเป็นเพราะว่า การแพร่กระจายของสัญญาณ หรือ แพทเทอร์น ( Radiation Pattern ) ของสัญญาณนั้นอาจจะไม่ดีพอและผิดเพี้ยนไป มุม ต่าง ๆ ที่ควรจะเป็นเลยผิดเพี้ยนไปหมด

            การใช้งาน ก็ไม่ซับซ้อน เพียงแค่นำเครื่อง Field Strength Meter วางไว้ที่ตำแหน่งที่เราต้องการให้รับสัญญาณไว้ได้ดีที่สุด แล้วค่อย ๆ ทำการปรับแต่งสายอากาศ ซึ่งในกาณณีนี้ ต้องใช้งานร่วมกับเครื่องมือในการปรับแต่งอื่น ๆ ร่วมด้วย ยกตัวอย่างเช่น Site Master cable and Antenna Analyzer เป็นต้น